Teknoloji her yerde ve hiçbir yere gitmiyor. Gençler, etraflarındaki dünyayı gözlemlemek yerine iPhone’larına bakıyor veya gözlerini bir tablete veya dizüstü bilgisayara yapıştırmış durumda. İki genç bireyin bir otobüste yan yana otururken birbirleriyle sohbet etmek yerine kızgın bir şekilde cep telefonlarına mesaj yazdıklarını görmek sıradışı bir durum olmayabilir. Gençlerin teknolojiye bu kadar bağımlı olması bizim dünyamızda mantıklı gelse de olumsuz sonuçlara da yol açabiliyor.
Teknoloji Bağımlılığı Nedir?
Teknoloji bağımlılığı, teknolojinin kullanıcısı üzerindeki olumsuz sonuçlarına rağmen, giderek artan sıklıkta ve saplantılı bir şekilde teknolojiyle ilgili davranışlar olarak tanımlanabilir. Teknolojiye aşırı bağımlılık, öğrencilerin yaşamlarını önemli ölçüde etkileyebilir. Teknolojiye ihtiyaç duysak da modern bir toplumda var olabilmek için, teknolojiye aşırı bağımlılık ya da kullanımının belirli kısımlarına bağımlılık sosyal açıdan zararlı olabilir. Teknolojiye bağımlılık, gençlerde izolasyon, kaygı ve depresyon gibi sonuçlara neden olabilir.
Teknolojiyi Bağımlılık Yapan Nedir?
Teknoloji, uyarılma, etkileşim ve ortamdaki değişiklikler için doğal insan ihtiyacımızı büyük bir verimlilikle karşılar. Gençler stres yaşadıklarında, ister romantik bir reddedilme, ister bir sınavda düşük not olsun, teknoloji temel ihtiyaçları karşılamanın hızlı ve kolay bir yolu olabilir ve bu nedenle bağımlılık yapabilir.
Teknoloji, beynin zevk sistemlerini maddelere benzer şekillerde etkiler. Alkol ve diğer uyuşturucularla aynı ödülün bir kısmını sağlar: can sıkıntısı giderici, sosyal bir kayganlaştırıcı ve gerçeklikten kaçış olabilir.
Video oyunları, akıllı telefonlar, tabletler, sosyal medya ve internet, gençlerin teknolojiye bağımlılığını artırabilir ve olumsuz sonuçlara yol açabilir.
- İnternet: Web, bizi benzeri görülmemiş hızlarda muazzam miktarda bilgiye olağanüstü yaklaştıran çok işlevli bir araç olarak bağımlılık yapabilir. Kullanıcı dostu tasarımıyla artık internete bilgisayarlarımızdan, tabletlerimiz, telefonlarımız ve saatlerimizdeki uygulamalar aracılığıyla erişebiliyoruz.
“FOMO” veya “Kaçırma Korkusu”, gençler ve genç yetişkinler arasında yaygın olan bir fenomendir. Gençler, internete bağlı kalmak için daha çok ihtiyaç duyarlar ve bu yüzden haberleri veya sosyal olayları son öğrenmezler.
Örneğin, FOMO ile ilgili olarak, bazı Facebook kullanıcıları, kaygılarını veya depresyonlarını hafifletmek için İnternet tabanlı sosyal medya platformunu seçtiklerini bildiriyorlar. İnternet, kolay kullanılır ve ödüllendiricidir. Ancak, herhangi bir zamanda uzak durmak da zordur çünkü çok erişilebilirdir.
- Video ve bilgisayar oyunları: İnsan psikolojisinin ayırt edici özelliklerinden biri, kendimizi yetkin, özerk ve diğer insanlarla ilişkili hissetmek istememizdir. Zorlu video oyunları, oyuncuların bir konuda iyi olduklarını hissetmelerini sağlar. Oyunlar, oyunculara çok çeşitli seçenekler sunarak, aksi takdirde kontrolden çıkmış hissedebilecek gençler için bir özerklik duygusu geliştirir.
İnsanları gerçek dünyada başarı peşinde koşmaya iten aynı hedefler genellikle video oyunlarında bulunur. Oyunlarda zaman geçirerek ve seviyeleri atlayarak sanal zenginlik veya prestij kazanabilirsiniz. Sanal zenginlik, online oyunlarda para harcama gücü veya toplulukta iyi bir itibar kazanma şeklidir.
Oyuncular, seçtikleri oyunu diğer meraklılarla tartışmak için YouTube kanalları veya alt dizinlerdeki kişilerle bağlantı kurarlar. İnternet gibi, oyunlar da telefon uygulamalarıyla gençler için daha kolay erişilebilir hale geliyor ve çocukların elinden hiç çıkmıyor.
Oyun evreni, sosyal bağlantı ve yeni kimliklerin keşfedildiği bir dijital dünyadır. Gerçek hayattan kaçış sağlar ve oyuncuları çeker.
- Akıllı telefonlar, tabletler ve yaşam tarzı teknolojileri: Bu son derece mobil, esnek makineler sürekli bağlantı kurma gücüne sahiptir. Akıllı telefonlar ve tabletler ve Apple Watch’tan Amazon Echo’ya kadar diğer akıllı cihazların ortaya çıkışı, daha önce bir masa başında veya en azından sırt çantasında bir bilgisayar kaynağında oturum açmayı gerektiren görev ve etkinliklerden kaynaklanan zaman aşımını ortadan kaldırarak bağımlılığı teşvik ediyor.
- Sosyal medya: Sosyal medya, kişilerle ilgili bilgileri en kolay buldukları şekilde sunar—Facebook haber içeriği, YouTube aboneliği veya Snapchat takipçiliği gibi merkezileştirilmiş, kişiselleştirilmiş portallar.
İster Antalya’daki büyükannemizle bir Skype sohbeti, ister Başkan’a bir Twitter yanıtı olsun, sosyal medya zaman, coğrafya veya sosyal statü bakımından bizden uzakta olanlarla geri bildirim paylaşmamıza izin vererek insani bağlantı ihtiyacımızı besliyor. Sosyal hayvanlar olarak, duygusal ve psikolojik sağlık için insanlarla temasa ihtiyacımız var. Sosyal medyanın cazibesi, kişisel iletişimin çabaları veya kısıtlamaları olmadan sosyal ihtiyaçları karşılamamıza yardımcı olmasıdır.
Gençlerin Teknolojiye Maruz Kalmanın Tehlikeleri Nelerdir?
Teknoloji kesinlikle tamamen zararlı değildir, ancak aşırı kullanımı, özellikle gençler arasında bazı ciddi tehlikeler yaratabilir.
Teknoloji, öğrencilere dünya çapında görünmeyen bireylerle iletişim kurarken yanlış bir ilişkisel güvenlik duygusu verebilir. Teknoloji hızlı, gençlerin istediklerini hemen kullanmalarını sağlıyor ve bu da sağlıksız bir arzuyu teşvik ediyor. Yavaş bir internet bağlantısı, normalde teknoloji aracılığıyla sürekli bağlantı kurmaya alışkın bir genç için asabiyet ve kaygıyı artırabilir.
Gençler teknolojiyle oynayarak uyku sorunları yaşayabilir ve bu da okul, spor ve sosyal hayatlarını etkileyebilir. Kilo alımı ve yetersiz beslenme ve hareketsiz yaşam tarzının kardiyovasküler hastalık gibi diğer komplikasyonları ortaya çıkabilir. Yüz yüze sosyal beceriler bozulabilir.
Sağlıklı gençler, yeni sosyal ve akademik dünyaların stresiyle karşı karşıya kalsa bile, teknolojiye dalmış olanlar için yaşam geçişleri daha da zorlaşıyor.
Teknoloji bağımlısı bir bireyde zihin, anlık uyarım, zevk ve ödül üreten yaşanmış ve alternatif gerçeklikler arasında giderek daha fazla ayrım yapamaz hale gelir. Bu nedenle, teknolojinin aşırı kullanımı, gençlerde normal ruh hali ve sosyalleşme kalıplarını bozabilir. Çalışmak için sosyal medyaya, oyunlara veya diğer platformlara bağımlılık yeni ve sağlıksız “normal” hale gelebilir.
- Teknoloji bağımlılığı ve genç madde kullanımı: Araştırmacılar, teknolojiyi aşırı kullanan insanların, madde bağımlısı olanlara benzer beyin kimyası ve nöral model geliştirebileceğine dair kanıtlar buldular.
Teknoloji bağımlıları, teknolojiyle daha sağlıklı ilişkisi olanlara göre madde kullanma olasılıkları daha yüksektir. Bu da teknoloji bağımlılığının alkol ve uyuşturucu bağımlılığı için bir risk faktörü olabileceğini gösterir.
Bir ön çalışma, “hiper mesaj” yazan bir grup gencin, teknolojiyi daha az kullanan öğrencilere göre %40 daha fazla sigara ve iki kat daha fazla alkol kullandığını buldu. Aynı araştırma, sosyal ağ sitelerinde akranlarından daha fazla okul günü geçirenlerin depresyon ve intihar için daha yüksek risk altında olduğunu kaydetti.
O halde, teknoloji bağımlılığını önleyebilirsek, diğer riskli davranışları ve gençler için tehlikeli sonuçları da önleyebileceğimiz mantıklıdır.
- Teknoloji ve beyin: Çalışmalar, internet bağımlılığı bozukluğu olan gençlerin beyin taramalarının, alkol, kokain ve esrar gibi madde bağımlılığı olan kişilerinkine benzer olduğunu göstermiştir.
Duygusal işleme, dikkat ve karar verme beyin sistemlerindeki hasar, madde ve teknoloji bağımlılarında etkilenir. Bu keşif, teknolojiye bağımlı olmanın, bazı açılardan alkol ve uyuşturucu bağımlılığı kadar zararlı olabileceğini gösteriyor.
Teknoloji Ne Zaman Koruyucu Bir Faktördür?
Elbette, akıllı, hızlı ve mobil teknolojiler gençler için olumlu bir şekilde kullanılabilir. Sağlıklı teknoloji gençleri keşfetmeye ve ifade etmeye teşvik edebilir. Bu liste bunun birçok yolunu gösterir.
- Öğrenme: Bazı öğretmenler, sınıflar için genel bir sayfa veya daha küçük, kapalı gruplar oluşturarak Facebook’u bir iletişim merkezi olarak kullanır. Öğretmenler bunun gibi teknolojileri kullanarak velileri bilgilendirebilir, ödev veya izin belgeleri dağıtabilir ve sınıf etkinliklerinden ve saha gezilerinden fotoğraf ve videolar paylaşabilir.
Eğitim ve yurttaşlık gelişimi alanındaki diğerleri, öğrencilerin sosyal adalete veya YouTube’da yayınlanan yorum videolarına olan ilgisini artırarak, öğrencilerin dünya meseleleriyle etkileşiminin arttığını keşfettiler.
- Yaratıcılık ve ifade: Teknoloji, kullanıcı dostu araçlar aracılığıyla ifadeyi teşvik ederek öğrencilerin yaratıcılığını teşvik edebilir. Bazı araştırmalar, blog yazmanın veya web günlüğü tutmanın öğrencilerin yaratıcı düşünmesini geliştirdiğini göstermiştir.
Üst biliş, öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Öğrencilere kendi öğrenme süreçlerini düşünmeleri ve tekrar etmeleri için internet tabanlı teknolojiler kullanılabilir. Bu, gençlerin üst biliş becerilerini geliştirmek için bir çerçeve sunar.
Tabletler ve akıllı telefonlar gibi yaygın teknolojiler, dizüstü bilgisayarlardan ve ders kitaplarından daha kolaydır. Öğrenciler, mobil cihazlardaki uygulamalar sayesinde hayal güçlerini geliştirebilir, kurgu okuyabilir, şiir yazabilir, karalama yapabilir veya fotoğraf çekebilirler.
- Sosyalleşme: Gençler, ebeveynler veya vasiler tarafından izlendiğinde, internet üzerinden benzer ilgi alanlarına sahip kişilerle arkadaşlık yapabilir ve güvenli bir arkadaşlık ağı oluşturabilir.
- Diğer gençlik risklerini önleme: İnternet ve mobil teknoloji yaygınlaştıkça, çağrı yardım hatları gençler için İnternet yardım siteleri ve mesajlaşma hatlarıyla genişledi. Bu seçenekler, gençlerin sorunlarını paylaşabilecekleri bir yerdir. Burada doğru bilgi ve destek alabilirler.
Gençlerde Teknoloji Bağımlılığını Önlemek
Teknoloji, yalnızca gençlerin dünyasında kullanımında artacaktır. Gençlerin teknoloji bağımlılığını önlemek, öğrencilerin yaşamlarında bir denge bulmak anlamına gelir, böylece gençler teknolojilerini gerçek dünyadaki zorluklardan, duygulardan, sosyalleşmeden veya kimlikten kaçmak için kötüye kullanmazlar. Yetişkinler, aşağıdaki durumlarda çocukların ve gençlerin teknolojiyle sağlıklı ilişkiler kurmasına yardımcı olabilir:
Bazıları çevrimdışı olmak üzere bol miktarda sağlıklı yükseklik sağlayın: Gençlerin teknolojiyi nasıl kullandıkları gerçekten önemli. Gençler, diğer eğlence etkinliklerinin yanı sıra video oyunları oynuyorlar mı ve arkadaşlarıyla bir akşam yemeği için “seviye atlamak” kadar heyecanlılar mı? Yoksa zevk almadıkları bir hayatla yüzleşmek zorunda kalmamak için Xbox’ı mı açıyorlar?
Sağlıklı stres yönetimi ile aktivite ve üretkenliği dengeleyin: Her şey enerji ister ve gençler genellikle çok az enerjiye sahip olduklarını düşünürler. Yetişkinler rehberlik etmezse, enerji depolarını yenilemek için teknoloji bağımlılığına yönelebilirler.
Gerçek dünyada sosyal yanlısı kimlik gelişimini besleyin: Yetişkinler, çocukların gerçekte kim olduklarını keşfetmelerine yardımcı olurken proaktif, yaratıcı ve heyecanlı olmalıdır! Gençler iyi oldukları ve yapmak istedikleri bir şey bulduklarında, doğal olarak ona yöneleceklerdir. İnternet cephesi oluşturmak kolaydır, ama gençler için gerçek amaçlar ve kimlikler geliştirmek daha faydalıdır.
Bir sorun olduğunda tedaviyi düşünün: Teknoloji bağımlılığının tedavisi, gencin internet ve çevreyle olan ilişkisinin kesilmesiyle başlar. Yoğun bir terapi şeklidir. Diğer tedaviler, teknoloji bağımlılarının çevrim dışı dünyayı hayatlarından tamamen çıkarmadan daha zevkli görmelerine yardımcı olacak yolları içerebilir.
Sağlıklı Bir Denge Yaratmak
Teknolojinin birçok insan ihtiyacını karşılayabileceği doğrudur, ancak aşırı kullanımı riskleri de beraberinde getirir. Teknolojiye bağımlı olmak, gelişmekte olan beyin üzerinde aynı etkilerin çoğuyla birlikte, bazı yönlerden alkol ve diğer uyuşturuculara bağımlı olmaya benzer.
Çocuklarımızın hayatlarında herhangi bir bağımlılığın oluşmasını önlemek için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız. Teknoloji doğru kullanılırsa koruyucu bir faktör olabilir ve sağlıklı yetişkinler, gençlere teknoloji kullanımına yönelik sağlıklı ve dengeli bir yaklaşımdan elde edilecek faydaları göstererek öğrencilerin teknoloji bağımlılığını önlemede rol oynayabilir.